Academie voor Zelfstandigheid biedt meer zelfstandigheid door maatwerk in praktijkleren

De landelijke Academie voor Zelfstandigheid helpt mensen met een beperking om zo zelfstandig mogelijk te leven. Voor de voorbereiding op werk bestaan nu leerwegen voor facilitair werk, de logistiek en groenvoorziening. De komende jaren groeit het aantal leerwegen en studenten flink. Steeds met maatwerk in praktijkleren als uitgangspunt.

De Academie voor Zelfstandigheid helpt sinds 2009 mensen met een verstandelijke of andere beperking om zelfstandiger te leven en werken. De laatste jaren is het ontwikkelen van werknemersvaardigheden steeds belangrijker geworden. Hiervoor is een eigen aanpak ontwikkeld en inmiddels zijn er 24 lokale academies – vaak bij zorginstellingen of scholen – door heel Nederland. Een landelijk kenniscentrum zorgt voor de ontwikkeling van het lesmateriaal.

Betekenisvol werk

Om mensen op te leiden naar uitdagend, betekenisvol werk heeft de academie van het ministerie van VWS opdracht gekregen om leerlijnen te ontwikkelen richting passend werk: betaald of onbetaald. Door deze opdracht groeit het huidige aantal deelnemers van 350 met nog eens 500 in 2021. “Wij willen een brug slaan tussen de ambities en mogelijkheden van mensen en de vaardigheden die nodig zijn voor een baan. Die mogelijkheden waren voor onze doelgroep nog beperkt,” zegt Anke Visserman, directeur van de Academie.
Als partner van de academie heeft opleidingsspecialist Human Talent Group (HTG) het lesmateriaal ontwikkeld voor het opleiden van studenten tot assistent facilitair medewerker, assistent groenvoorziening en assistent logistiek. “Drie richtingen waar kansen liggen voor de doelgroep. Daar hebben wij het lesmateriaal op afgestemd. Sterk visueel, praktijkgericht en met veel kleine stappen en succeservaringen,” schetst directeur Henk Ouwens.

Deeltaken en leerlijnen

De opleidingsbibliotheek is opgebouwd uit korte online microlearnings met bijbehorende opdrachten. Deze zijn gericht op kleine deeltaken en vormen samen een complete training of leerlijn. Deelnemers leren vooral op een (stage)werkplek. Na ieder onderdeel krijgen ze een certificaat voor hun eigen portfolio. “Losse onderdelen kunnen per deelnemer ook als maatwerk worden ingezet,” aldus Ouwens. Studenten hebben hun eigen leeromgeving en trainer(s). Na de opleiding kunnen jobcoaches hen helpen met de begeleiding naar (betaald) werk.

Deelnemers stromen in via gemeenten, zorgaanbieders en bedrijven, bijvoorbeeld als SROI (Social Return On Investment). Visserman: “De achtergrond van deelnemers is zeer divers. Het zijn vaak mensen met een verstandelijke beperking, maar de opleiding is ook geschikt voor andere mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. We kijken bijvoorbeeld ook naar mogelijkheden voor statushouders. En we denken ook aan andere leerlijnen voor werk met veel praktische handelingen, zoals in de horeca. Ook daar zien we mogelijkheden.”

Uitbouwen

Na ongeveer 1,5 jaar kunnen deelnemers een diploma halen voor een complete leerlijn. In mei zijn hiervoor de eerste pilots gestart. Visserman: “We zien al dat de methode en werkvormen met stages werken, ook tijdens de coronacrisis. Samen met zorgorganisaties, onderwijsinstellingen en bedrijven willen we de aanpak nu verder uitbouwen. Want er zijn wel losse initiatieven, maar door deze te bundelen en stroomlijnen, kunnen we zorgen voor meer duidelijkheid en een goede landelijke erkenning van geleerde vaardigheden. Bijvoorbeeld van diploma’s en certificaten.”

Een ambitie is ook om leren in de eigen woonomgeving te stimuleren voor bepaalde taken die ook daar geleerd kunnen worden. Ouwens: “Bijvoorbeeld samen met woonbegeleiders. Hiervoor zijn we ook al bezig met een pilot. Zorginstellingen zijn er niet alleen voor begeleiding, zorg of dagbesteding, maar kunnen ook een rol spelen bij competentieontwikkeling.”

Ambitie

Het doel van de academie is dat er over enkele jaren zo’n 2.000 tot 3.000 studenten diverse leerlijnen volgen. “En dat wij landelijk samen met alle betrokkenen de erkenning als ‘brug en versneller’ voor de ontwikkeling van onze doelgroep zijn. Juist door hen regionaal te helpen met participatie via lokale academies en door meer samenwerking met bedrijven. Want dit kan alleen maar door goede samenwerking. De aanpak is er. We gaan nu uitbreiden en intensiveren.”

“Dit kan alleen door nauwe samenwerking.”

Anke Visserman, directeur Academie voor Zelfstandigheid

“Ik ben goed met mijn handen en creativiteit”

Eliza (25) uit Ede begon in mei als student aan de opleiding tot assistent facilitair medewerker. Op een stageadres bij het WelZoWijs projectlab in haar woonplaats leert ze de taken die hiervoor nodig zijn. “Ik ontvang gasten, sta hen te woord, richt ruimtes in, verzorg de planten, maak koffie en help bijvoorbeeld met schoonmaken. Ook help ik door veel inbreng van creativiteit en kunst. Want daar ben ik goed in! Met mijn handen en creativiteit. Mede door dyslexie had ik in het regulier onderwijs moeite met leren, maar op deze manier lukt het wél. Het bevalt goed. Er wordt verwacht dat ik uiteindelijk gewoon betaald werk kan doen. Ik geloof erin, maar denk soms nog wel: eerst zien. Want dit is vaker tegen mij gezegd met praktijkonderwijs. Alleen was het toen niet goed afgestemd op mij. Nu wel, dus ik krijg er al wel meer vertrouwen in.”

Meer informatie over deze case? Vul het onderstaande formulier in.

Andere praktijkverhalen